De EHDS verplicht de lidstaten om een opt-outmogelijkheid voor secundair gebruik van gezondheidsgegevens te ontwikkelen. Opt-out betekent ervoor kiezen om niet deel te nemen aan iets of "nee" te zeggen tegen een dienst, activiteit of gebruik van uw gegevens. Als een bedrijf u bijvoorbeeld promo-e-mails stuurt, kunt u zich afmelden om deze niet meer te ontvangen. In de gezondheidszorg verwijst het naar de mogelijkheid om bepaalde acties te weigeren of te stoppen, zoals het gebruik van uw gegevens voor specifieke doeleinden. De GDPR- en EHDS-wetgeving bieden mensen een gemakkelijke manier om zich af te melden, maar er is een risico. Als minder mensen hun gegevens delen, hebben onderzoekers mogelijk niet genoeg informatie om ziekten te bestuderen, behandelingen te ontwikkelen en de gezondheidszorgpraktijken in het algemeen te verbeteren. Als bepaalde groepen mensen zich afmelden (bv. specifieke demografische gegevens of regio’s), kunnen de gegevens bovendien vertekend raken. Dit kan leiden tot medische bevindingen die alleen van toepassing zijn op een beperkte populatie en ondervertegenwoordigde groepen uitsluiten. Zonder voldoende gegevens wordt het voor volksgezondheidsorganisaties moeilijker om ziekte-uitbraken op te sporen en effectief te reageren op volksgezondheidscrises. Mensen die zich afmelden, kunnen voordelen missen, zoals vroege ziektedetectie of deel uitmaken van geavanceerde klinische onderzoeken. Iemands gezondheidstoestand kan onopgemerkt blijven als zijn gegevens niet worden opgenomen in bevolkingsbrede screenings of analyses. Hoewel de bescherming van de privacy van cruciaal belang is, is het vinden van een evenwicht tussen individuele rechten en collectieve voordelen essentieel voor het bevorderen van de gezondheidszorg en het redden van levens.
